യാത്രകൾ പോകുമ്പോൾ നഗരത്തിന്‍റെ തിരക്കുകളിൽ നിന്ന് മാറി മലനിരകളുടെ പ്രകൃതി സൗന്ദര്യം എല്ലാവരേയും ആകർഷിക്കുന്നു. ഹിമാലയത്തിന്‍റെ ആകർഷകമായ, മഞ്ഞുമൂടിയ കൊടുമുടികൾ, ചുറ്റും പച്ചപ്പ് നിറഞ്ഞ വയലുകൾ എന്നിവയ്ക്കിടയിൽ അവധിദിനങ്ങൾ ചെലവഴിക്കാൻ നിങ്ങൾ ആഗ്രഹിക്കുന്നുവെങ്കിൽ, ഹിമാചൽ പ്രദേശിലെ കാൻഗ്രയിൽ നിന്ന് 17 കിലോമീറ്റർ വടക്ക് കിഴക്കായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ധർമ്മശാല ഒരു മികച്ച വിനോദ സഞ്ചാര കേന്ദ്രം ആണ്.
ഹിമാചൽ പ്രദേശിന്‍റെ ശൈത്യകാല തലസ്ഥാനവും കാൻഗ്ര ജില്ലയുടെ ആസ്ഥാനവുമാണ് ധരംശാല അഥവാ ധർമ്മശാല. ഇത് സെൻട്രൽ ടിബറ്റൻ അഡ്മിനിസ്ട്രേഷന്‍റെ ആസ്ഥാനം കൂടിയാണ്. പശ്ചാത്തലത്തിൽ മഞ്ഞുമൂടിയ ഛോളധർ പർവതനിര ഈ സ്ഥലത്തിന്‍റെ പ്രകൃതി ഭംഗി വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. സമീപകാലത്ത്, ധർമ്മശാല ഏറ്റവും ഉയരമുള്ളതും മനോഹരവുമായ ക്രിക്കറ്റ് ഗ്രൗണ്ടിന്‍റെ പേരിൽ വാർത്തകളിൽ ഇടം നേടിയിട്ടുണ്ട്. ഹിമാചൽ പ്രദേശിലെ മറ്റ് നഗരങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയരത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ധർമ്മശാല, പ്രകൃതിയുടെ മടിത്തട്ടിൽ കുറച്ച് ദിവസങ്ങൾ സമാധാനത്തോടെ ചിലവഴിക്കാൻ പറ്റിയ സ്ഥലമാണ്.
ധർമ്മശാല നഗരം വളരെ ചെറുതാണ്, എന്നാൽ ദിവസത്തിൽ പലതവണ സന്ദർശിക്കാൻ നിങ്ങൾ ആഗ്രഹിച്ചു പോകുന്നത്ര മനോഹരമാണ്. ഇതിനായി ധർമ്മശാലയിലെ ബ്ലോസംസ് വില്ലേജ് റിസോർട്ട് താമസസ്ഥലമാക്കാം. വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ ആവശ്യങ്ങൾ കണക്കിലെടുത്ത് രൂപകൽപ്പന ചെയ്‌തിരിക്കുന്ന ആധുനിക സൗകര്യങ്ങളോടെയാണ് ഈ ടൂറിസ്റ്റ് റിസോർട്ട് സജ്ജീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. ബജറ്റ് അനുസരിച്ച്, സുപ്പീരിയർ, പ്രീമിയം, കോട്ടേജുകൾ എന്നിങ്ങനെയുള്ള ഓപ്ഷനുകൾ ഉണ്ട്. ഇവിടുത്തെ സുഖപ്രദമായ മുറികളുടെ ജനാലയിൽ നിന്ന് ദൗലാധർ കുന്നുകളുടെ കാഴ്ച ആസ്വദിക്കാം. ഇവിടെയുള്ള സൗകര്യങ്ങൾ വിനോദസഞ്ചാരികൾക്ക് വിശ്രമം മാത്രമല്ല, അടുത്തുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ കാണാനുള്ള അവസരവും നൽകുന്നു. ഈ റിസോർട്ടിൽ നിന്ന് നിങ്ങൾക്ക് അടുത്തുള്ള മ്യൂസിയങ്ങൾ, കോട്ടകൾ, നദികൾ, വെള്ളച്ചാട്ടങ്ങൾ, വന്യജീവി ടൂറിസം, സാംസ്കാരിക പരിപാടികൾ എന്നിവ ആസ്വദിക്കാം.
ചണ്ഡീഗഢിൽ നിന്ന് 239 കിലോമീറ്ററും മണാലിയിൽ നിന്ന് 252 കിലോമീറ്ററും ഷിംലയിൽ നിന്ന് 322 കിലോമീറ്ററും ന്യൂഡൽഹിയിൽ നിന്ന് 514 കിലോമീറ്ററും അകലെയാണ് ധർമ്മശാല സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഈ സ്ഥലം കാൻഗ്ര താഴ്വരയിലേക്കുള്ള കവാടമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഓക്ക്, കോണിഫറസ് മരങ്ങൾ നിറഞ്ഞ വനങ്ങൾക്കിടയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ നഗരം കാൻഗ്ര താഴ്‌വരയുടെ മനോഹരമായ കാഴ്ച നൽകുന്നു. അന്തർദേശീയമായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട ധർമ്മശാല ‘സ്മോൾ ലാസ ഓഫ് ഇന്ത്യ’ എന്ന അപരനാമത്തിലും അറിയപ്പെടുന്നു. ഹിമാലയത്തിലെ മഞ്ഞുമൂടിയ കൊടുമുടികൾ, ഇടതൂർന്ന ദേവദാരു വനങ്ങൾ, ആപ്പിൾ തോട്ടങ്ങൾ, തടാകങ്ങൾ, നദികൾ എന്നിവയുള്ള ഈ നഗരം സഞ്ചാരികൾക്ക് പ്രകൃതിയുടെ മടിത്തട്ടിൽ ആയിരിക്കുന്ന അനുഭൂതി നൽകുന്നു.
കാൻഗ്ര ആർട്ട് മ്യൂസിയം: കലയിലും സംസ്കാരത്തിലും താൽപ്പര്യമുള്ളവർക്ക് ഈ മ്യൂസിയം മികച്ച സ്ഥലമാണ്. ഇവിടുത്തെ കലാ സാംസ്കാരിക ചിഹ്നങ്ങൾ ധർമ്മശാലയിലെ ആർട്ട് മ്യൂസിയത്തിൽ കാണാം. അഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിലെ അമൂല്യ വസ്തുക്കളും ശിൽപങ്ങളും, പെയിന്‍റിംഗുകൾ, നാണയങ്ങൾ, പാത്രങ്ങൾ, ആഭരണങ്ങൾ, ശിൽപങ്ങൾ, രാജകീയ തുണിത്തരങ്ങൾ എന്നിവ ഇവിടെ കാണാം.
മക്ലിയോഡ്ഗഞ്ച്: ടിബറ്റൻ കലയും സംസ്കാരവും അടുത്തറിയണമെങ്കിൽ മക്ലിയോഡ്ഗഞ്ച് ഒരു മികച്ച സ്ഥലമാണ്. നിങ്ങൾക്ക് ഷോപ്പിംഗ് ഇഷ്ടമാണെങ്കിൽ ടിബറ്റൻ കരകൗശല വസ്തുക്കൾ, വസ്ത്രങ്ങൾ, തങ്ക (ഒരു തരം സിൽക്ക് പെയിന്‍റിംഗ്), കരകൗശല വസ്തുക്കൾ എന്നിവ ഇവിടെ നിന്ന് വാങ്ങാം. രാജ്യാന്തര തലത്തിൽ പ്രസിദ്ധമായ ഹിമാചലി പഷ്മിന ഷാളുകളും പരവതാനികളും ഇവിടെ നിന്ന് വാങ്ങാം. സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് 1,030 മീറ്റർ ഉയരത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു ചെറിയ പട്ടണമാണ് മക്ലിയോഡ്ഗഞ്ച്. കടകൾ, റെസ്റ്റോറന്‍റുകൾ, ഹോട്ടലുകൾ, വഴിയോര മാർക്കറ്റുകൾ എന്നിവയുണ്ട്. വേനൽക്കാലത്തും ഇവിടെ തണുപ്പ് അനുഭവപ്പെടും. വിനോദസഞ്ചാരികൾ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന തണുത്ത നീരുറവകൾ, തടാകങ്ങൾ തുടങ്ങി എല്ലാം ഇവിടെയുണ്ട്. വിശാലമായ പച്ചപ്പും കുന്നുകൾക്കിടയിലുള്ള വളഞ്ഞുപുളഞ്ഞ പാതകളും സഞ്ചാരികളെ ട്രക്കിംഗിന് പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നു.
കാരി: ഇതൊരു മനോഹരമായ പിക്നിക് സ്ഥലവും റെസ്റ്റോറന്‍റുമാണ്. ആൽപൈൻ പുൽമേടുകളാലും പൈൻ വനങ്ങളാലും ചുറ്റപ്പെട്ടതാണ് ഈ തടാകം. 1983 മീറ്റർ ഉയരത്തിലാണ് കാരി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഹണിമൂൺ ദമ്പതികൾക്ക് ഇതൊരു മികച്ച റിസോർട്ടാണ്.
മച്ചാരിയാലും തത്വാനിയും: മച്ചാരിയാൽ മനോഹരമായ ഒരു വെള്ളച്ചാട്ടമാണ്, തത്വാനി ഒരു സ്വാഭാവിക ചൂടുവെള്ള ഉറവയാണ്. ഈ രണ്ട് സ്ഥലങ്ങളും വിനോദസഞ്ചാരികൾക്ക് ഒരു പിക്നിക് നടത്താനുള്ള അവസരം നൽകുന്നു.
എങ്ങനെ പോകും
ധർമ്മശാലയിലെത്താനുള്ള ഏറ്റവും നല്ല മാർഗം റോഡ് മാർഗമാണ്, എന്നാൽ വേണമെങ്കിൽ, വിമാനത്തിലോ റെയിലിലോ പോകാം.
വിമാനമാർഗ്ഗം: ധർമ്മശാലയ്ക്ക് ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള വിമാനത്താവളമാണ് കാൻഗ്രയിലെ ഗഗ്ഗൽ വിമാനത്താവളം. ധർമ്മശാലയിൽ നിന്ന് 15 കിലോമീറ്റർ അകലെയാണിത്. ഇവിടെ എത്തിയ ശേഷം ബസിലോ ടാക്സിയിലോ ധർമ്മശാലയിലെത്താം.
റെയിൽ മാർഗം: പട്ടാൻകോട്ട് ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള റെയിൽവേ സ്റ്റേഷൻ ഇവിടെ നിന്ന് 95 കിലോമീറ്റർ അകലെയാണ്. പട്ടാൻകോട്ടിനും ജോഗീന്ദർ നഗറിനും ഇടയിലൂടെ കടന്നുപോകുന്ന നാരോ ഗേജ് റെയിൽ പാതയിൽ കാൻഗ്ര സ്റ്റേഷനിൽ നിന്ന് 17 കിലോമീറ്റർ അകലെയാണ് ധർമ്മശാല.
റോഡ് വഴി: ഹിമാചൽ റോഡ് ട്രാൻസ്‌പോർട്ട് കോർപ്പറേഷൻ ബസുകൾ ചണ്ഡീഗഡ്, ഡൽഹി, ഹോഷിയാർപൂർ, മാണ്ഡി മുതലായവയിൽ നിന്ന് ധർമ്മശാലയിലേക്ക് പതിവായി ഓടുന്നു. ഉത്തരേന്ത്യയിലെ പ്രധാന നഗരങ്ങളിൽ നിന്ന് നേരിട്ട് ബസ് സർവീസ് ഉണ്ട്. ഡൽഹിയിലെ കാശ്മീരി ഗേറ്റിൽ നിന്നും കൊണാട്ട് പ്ലേസിൽ നിന്നും ധർമ്മശാലയിലേക്ക് ബസിൽ പോകാം.
എപ്പോൾ പോകണം
മാർച്ച് മുതൽ ജൂൺ വരെയാണ് ധർമ്മശാലയിലെ വേനൽക്കാലം. ഈ കാലയളവിൽ ഇവിടെ താപനില 22 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസിനും 38 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസിനും ഇടയിലാണ്. ഈ സുഖകരമായ കാലാവസ്ഥയിൽ സഞ്ചാരികൾക്ക് ട്രെക്കിംഗ് ആസ്വദിക്കാം. മൺസൂൺ കാലത്ത് ഇവിടെ കനത്ത മഴയാണ്. ശൈത്യകാലത്ത്, ഇവിടെ വളരെ തണുപ്പാണ്, താപനില -4 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസിനു താഴെയായി കുറയുന്നു, ഇതുമൂലം റോഡുകൾ അടയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ജൂൺ മുതൽ സെപ്റ്റംബർ വരെയുള്ള മാസങ്ങളും ധർമ്മശാല സന്ദർശിക്കാൻ അനുയോജ്യമാണ്.
ഹിമാചൽ പ്രദേശിലെ മനോഹരമായ കംഗ്ര താഴ്വരയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ധർമ്മശാല, സംസ്കാരവും ചരിത്രവും കൊണ്ട് സമ്പന്നമായ ഒരു സ്ഥലമാണ്. ശാന്തമായ ഈ പട്ടണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ചില കൗതുകകരമായ വസ്തുതകൾ ഇതാ:
ടിബറ്റൻ എക്സൈൽ സൊസൈറ്റി: ടിബറ്റൻ പ്രവാസ സർക്കാരിന്‍റെയും 14-ാമത് ദലൈലാമയുടെയും ഭവനമായി ധർമ്മശാല പ്രസിദ്ധമാണ്.
പുരാതന വേരുകൾ: നഗരത്തിന്‍റെ പേര്, ധർമ്മശാല, സംസ്‌കൃത പദങ്ങളായ ‘ധർമ്മ’ (മതം അല്ലെങ്കിൽ കടമ എന്നർത്ഥം), ‘ശാല’ (സങ്കേതം അല്ലെങ്കിൽ വീട് എന്നർത്ഥം) എന്നിവയിൽ നിന്നാണ് ഉത്ഭവിച്ചത്.
ബ്രിട്ടീഷ് സ്വാധീനം: ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണകാലത്ത്, ധർമ്മശാല ബ്രിട്ടീഷ് ഉദ്യോഗസ്ഥർക്ക് വേനൽക്കാല വിശ്രമ കേന്ദ്രമായി പ്രവർത്തിച്ചു, കൊളോണിയൽ വാസ്തുവിദ്യയുടെയും സ്വാധീനത്തിന്‍റെയും അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഉണ്ട്.
കൾച്ചറൽ മെൽറ്റിംഗ് പോട്ട്: ഹിന്ദുമതം, ബുദ്ധമതം, മറ്റുള്ളവ എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഒന്നിലധികം മതങ്ങൾ യോജിപ്പോടെ നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു സ്ഥലമാണിത്.
പ്രകൃതിസൗന്ദര്യം: ഗംഭീരമായ ധൗലാധർ പർവതനിരയുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, ധർമ്മശാല അതിശയകരമായ പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങൾ പ്രദാനം ചെയ്യുന്നു.
സ്‌മാർട്ട് സിറ്റി: ഇന്ത്യൻ ഗവൺമെന്‍റിന്‍റെ സ്‌മാർട്ട് സിറ്റി മിഷന്‍റെ കീഴിൽ സ്‌മാർട്ട് സിറ്റിയായി വികസിപ്പിക്കാൻ ധർമ്മശാലയെ തിരഞ്ഞെടുത്തു, അതിന്‍റെ സ്വാഭാവികവും സാംസ്‌കാരികവുമായ പൈതൃകം സംരക്ഷിച്ചുകൊണ്ട് നഗരജീവിതത്തെ നവീകരിക്കുക എന്നതാണ് ലക്ഷ്യം.
ധർമ്മശാലയെ ഇന്ത്യയിലെ സവിശേഷവും തീർച്ചയായും സന്ദർശിക്കേണ്ടതുമായ സ്ഥലമാക്കി മാറ്റുന്ന ചില ഹൈലൈറ്റുകൾ മാത്രമാണിത്. സമാധാനപരമായ ഒരു വിശ്രമകേന്ദ്രം തേടുകയാണെങ്കിലും, ധർമ്മശാല അനുയോജ്യമാണ്.
