ബൈക്ക് ആക്‌സിഡന്‍റിൽ പെട്ടുള്ള രാഹുലിന്‍റെ ആകസ്‌മികമായ മരണം സ്വപ്നയെ തീർത്തും തകർത്തു കളഞ്ഞിരുന്നു. ഏഴു വർഷത്തെ ദാമ്പത്യത്തിന് വിരാമമിട്ടുകൊണ്ട് മരണത്തിലേയ്ക്ക് നടന്നു കയറിയ പ്രിയതമനെയോർത്ത് അവൾ ദിവസങ്ങളോളം കരഞ്ഞു. പലപ്പോഴും ആരും കാണാതെ. മുമ്പോട്ടുള്ള ജീവിതം ഇനി എന്താവും എന്ന ആധിയും അവളെ അലട്ടിയിരുന്നു. ഒന്നും ഒരു ദുഃസ്വ‌പ്നമായി എഴുതി തള്ളാൻ മാത്രം കഴിയുന്നതല്ലല്ലോ കഴിഞ്ഞകാല ജീവിതം.
താൻ കരയുന്നത് കുട്ടികൾ കാണാതിരിക്കാൻ അവൾ പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിച്ചു. അവർക്കിഷ്‌ടമുള്ള കളിപ്പാട്ടങ്ങളും പലഹാരങ്ങളുമായി വൈകുന്നേരം പടികടന്നെത്തുന്ന അച്‌ഛന്‍റെ അഭാവം അവരുടെ മനസ്സിൽ വലിയ ശൂന്യത സ്യഷ്ടിച്ചിരുന്നു.
ആ കുറവ് അറിയാതിരിക്കാൻ രാഹുലിന്‍റെ അനുജൻ ഹരികൃഷ്ണൻ പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിച്ചിരുന്നു. രാഹുലിന്‍റെ വീട്ടുകാർക്ക് സ്വ‌പ്നയെക്കുറിച്ചോർത്തായിരുന്നു ഏറെ വിഷമം. ചെറുപ്പം. ജീവിച്ച് കൊതിതീരാത്തവൾ. ജീവിതത്തിലേക്ക് പിച്ചവെച്ചു തുടങ്ങിയപ്പോഴേ വൈധവ്യത്തിന്‍റെ കറുത്ത കമ്പളം വാരിപ്പുതയ്‌ക്കേണ്ടി വന്നല്ലോ ആ കുട്ടിക്ക് എന്ന് രാഹുലിന്‍റെ അമ്മ പരിതപിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. ആരും കാണാതെയുള്ള അവരുടെ തേങ്ങൽ കണ്ട് രാഹുലിന്‍റെ അച്ഛന്‍റെയും കണ്ണു നിറഞ്ഞു.
ഒരു ബന്ധുവിന്‍റെ വിവാഹച്ചടങ്ങിൽ വെച്ചാണ് സ്വപ്പ്നയെ രാഹുലിന്‍റെ അമ്മ കണ്ടിഷ്‌ടപ്പെടുന്നത്. അന്ന് ബിഎ ഫൈനൽ പരീക്ഷ കഴിഞ്ഞ് ഫലം കാത്തിരിക്കുകയായിരുന്നു സ്വപ്ന. ഒറ്റ നോട്ടത്തിലേ തന്നെ അവർക്ക് സ്വപ്നയെ ഇഷ്ട‌മായി. പക്ഷേ ബിഎ കഴിഞ്ഞ് ലിറ്ററേച്ചറെടുത്ത് പോസ്റ്റ്ഗ്രാജുവേഷൻ പഠിക്കണമെന്ന ഉദ്ദേശത്തിലായിരുന്നു അവൾ. അവളുടെ വീട്ടുകാർക്കും അതായിരുന്നു താല്പ‌ര്യം. നല്ലൊരു ആലോചന അവളുടെ ഭാഗ്യം തന്നെയാണെന്ന് പറഞ്ഞ് ബന്ധുക്കളും അവരെ നിർബന്ധിച്ചു.
സ്വപ്ന തുടർന്ന് പഠിക്കുന്നതിനോട് രാഹുലിന്‍റെ അമ്മയ്ക്ക് ഒട്ടും താലപര്യമുണ്ടായിരുന്നില്ല. “എന്‍റെ മരുമകൾ സമ്പാദിച്ച് വീട് കഴിയേണ്ട അവസ്‌ഥയല്ല ഞങ്ങൾക്ക്. സർക്കാർ വകുപ്പിൽ എൻജിനീയറാ രാഹുൽ. നല്ല ശമ്പളം അവന് കിട്ടുന്നുമുണ്ട്. അത്യാവശ്യം സ്വത്തുക്കളുണ്ട്. മറ്റ് ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളൊന്നുമില്ല. മാത്രമല്ല, എനിക്ക് പെൺമക്കളില്ല. അവളെനിക്ക് സ്വന്തം മോളായി കൂടെ ഉണ്ടായാൽ മതി.”
അവർ പറഞ്ഞതിൽ തെറ്റില്ലായിരുന്നു. രാഹുലിനൊപ്പം അവൾ വളരെ സന്തോഷത്തോടെയാണ് കഴിഞ്ഞിരുന്നത്. പക്ഷേ വിവാഹം കഴിഞ്ഞ് ഏഴ് വർഷങ്ങൾക്കു ശേഷം സ്വപ്നയേയും രണ്ട് കുഞ്ഞുങ്ങളേയും ഉപേക്ഷിച്ച് രാഹുൽ കടന്നു പോകുമെന്ന് ആരെങ്കിലും വിചാരിച്ചതാണോ. ജീവിതത്തിൽ സന്തോഷം വിതറി നിറഞ്ഞു നിന്ന സ്നേഹനിധിയായ ഒരാളുടെ പെട്ടെന്നുള്ള അസാന്നിധ്യം ആ കുടുംബത്തെ മൊത്തം പിടിച്ചു കുലുക്കിയിരുന്നു.
രാഹുലിന്‍റെ അച്‌ഛനുമമ്മയും സ്വപ്നയെ രാഹുലിന്‍റെ സ്ഥാനത്താണ് കണ്ടിരുന്നത്. അവൾക്ക് വിഷമമുണ്ടാകുന്ന രീതിയിൽ അവർ ഒരിക്കലും പെരുമാറിയിരുന്നില്ല. സ്വപ്‌നയും കുഞ്ഞുങ്ങളും അവർക്ക് അത്രയ്ക്ക് ജീവനായിരുന്നു.
പക്ഷേ സ്വപ്നയുടെ ഇളയമ്മ അതൊന്നും മുഖവിലയ്ക്ക് എടുത്തിരുന്നില്ല. സ്വപ്നയെ ജീവനു തുല്യം സ്നേഹിച്ചിരുന്ന ഇളയമ്മ അവളുടെ ഭാവിജീവിതത്തെക്കുറിച്ചോർത്ത് വിഷമിച്ചു. അവളെ എത്രയും പെട്ടെന്ന് വീട്ടിൽ മടക്കിക്കൊണ്ടു വരണമെന്ന് അവർ സ്വപ്നയുടെ അമ്മയോട് പറഞ്ഞു.
“അവൾ ഞങ്ങൾക്കൊപ്പമല്ലേ കഴിയേണ്ടത്. അതാണ് ശരി.. ഇത് അവളുടെ വീടാ, ഇടയ്ക്ക് അവൾക്ക് ഇഷ്ടമുള്ളപ്പോൾ അവിടെയും വന്ന് താമസിക്കാം. കുറച്ചുനാൾ കഴിയട്ടെ അവൾക്ക് നല്ലൊരു ഭർത്താവിനെ കണ്ടുപിടിക്കണം.” രാഹുലിന്‍റെ അമ്മയുടെ കണ്ഠമിടറി.
“ഇക്കാലത്ത് ഒരു പെണ്ണിന് യോജിച്ച ചെറുക്കനെ കണ്ടുപിടിക്കുന്നത് തന്നെ വല്യപാടാ, അപ്പോഴാ രണ്ട് കുട്ടികളുള്ള അവൾക്ക്…” ഇളയമ്മ ദയനീയമായി പറഞ്ഞു.
“നമ്മൾ ആത്മാർത്ഥമായി മനസ്സു വെച്ചാൽ നടക്കാത്തതെന്താ, എന്തെങ്കിലും ഒരു പോംവഴിയുണ്ടാവും. അവളുടെ സന്തോഷമല്ലേ വലുത്. അല്ലാതെ എന്നും വേദനിച്ച് ജീവിതകാലം കഴിച്ചുകൂട്ടണോ…” രാഹുലിന്‍റെ അമ്മയുടെ വാക്കുകൾ ദൃഢമായിരുന്നു.
എല്ലാവരുടേയും തീരുമാനപ്രകാരം കുറച്ചു ദിവസം സ്വപ്നയുടെ അമ്മയും കൂടി വീട്ടിൽ താമസിച്ചു. രാഹുലിന്‍റെ അനുജൻ ഹരികൃഷ്ണൻ യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി കോളേജിലെ അധ്യാപകനും ഗവേഷണ വിദ്യാർത്ഥിയുമായിരുന്നു. ഹരികൃഷ്ണൻ രണ്ടാഴ്‌ച കൂടുമ്പോൾ വീട്ടിൽ വന്ന് കുട്ടികളെ കാണും. അവർക്കായി എന്തെങ്കിലും കൈയിലുണ്ടാവും. കുട്ടികൾക്ക് അത് വളരെ ആശ്വാസം പകർന്നു.
ഇളയച്ഛ‌നെന്നതിലുപരി ഒരച്‌ഛന് മക്കളോടുള്ള വാത്സല്യമായിരുന്നു ഹരികൃഷ്ണ‌ന് അവരോട് ഉണ്ടായിരുന്നത്. അവർക്ക് ഒരു കുറവും വരാതെ അയാൾ ആ കുടുംബത്തിന് കാവൽ നിന്നു. സ്വപ്ന പതിയെ സാധാരണ ജീവിതത്തിലേയ്ക്ക് മടങ്ങിയെത്തി. അവൾ അടുക്കളയിൽ കയറി രാഹുലിന്‍റെ അമ്മയെ സഹായിച്ചു തുടങ്ങി. അവളിലുണ്ടായ മാറ്റത്തിൽ കുട്ടികൾക്കായിരുന്നു ഏറെ സന്തോഷം.
“മോനേ, നീ വന്നു കഴിഞ്ഞാൽ പിള്ളേർക്കെന്ത് സന്തോഷമാ” ഒരിക്കൽ സ്വപ്നയുടെ അമ്മ ഹരികൃഷ്ണനോടായി പറഞ്ഞു.
“എനിക്കും അങ്ങനെ തന്നെയാ, അവിടെ അവധി ദിവസങ്ങളിൽ ഉറക്കവും വായനയും എഴുത്തുമായി കഴിച്ചു കൂട്ടുകയല്ലേ, അതിലെന്ത് രസം.”
“റിസർച്ച് കഴിഞ്ഞല്ലോ… ഇനി ഫ്രീ ആയല്ലോ.”
“ശരിയാ” ഹരികൃഷ്ണൻ തലയാട്ടി.
കുട്ടികളുടെ പരീക്ഷ കഴിഞ്ഞതോടെ സ്വനയ്ക്ക് തിരക്ക് കുറഞ്ഞു. സ്വപ്നയുടെ അമ്മ തിരികെ വീട്ടിലേയ്ക്ക് മടങ്ങിപ്പേയി. സ്വപ്നയ്ക്കും കുട്ടികൾക്കും ആ വീട്ടിൽ യാതൊരു കുറവുമുണ്ടാവുകയില്ല. അതോർത്ത് അവർ സമാധാനപ്പെട്ടു.
“രാഹുലിന്‍റെ അഭാവം ഒട്ടും അറിയിക്കാതെയാ അവർ അവളേയും കുഞ്ഞുങ്ങളേയും നോക്കുന്നത്. രാഹുലിന്‍റെ അച്‌ഛനും അമ്മയും വളരെ നല്ലവരാ.”
“അനിയൻ കല്യാണം കഴിയും വരെയേ ഇതൊക്കെ ഉണ്ടാവൂ. സ്വന്തം കുടുംബമായാൽ ചേട്ടന്‍റെ വിധവയേയും മക്കളേയും നോക്കാൻ മെനക്കെടുമോ? അവരുടെ ഇപ്പോഴത്തെ പെരുമാറ്റം കണക്കാക്കണ്ട. അവൾക്ക് സ്വന്തം കാലിൽ നില്ക്കാനുള്ള കാര്യപ്രാപ്‌തിക്ക് വേണ്ടിയാ,” ഇളയമ്മ സ്വപ്നയുടെ വീട്ടുകാരെ കുറ്റപ്പെടുത്തുന്ന മട്ടിൽ പറഞ്ഞു കൊണ്ടിരുന്നു.
ഒരിക്കൽ ഇളയമ്മ സ്വപ്നയുടെ വീട്ടിലെത്തി. ഹരികൃഷ്ണൻ വീട്ടിലുണ്ടായിരുന്നതിനാൽ കുട്ടികൾ വലിയ ഉത്സാഹത്തിലായിരുന്നു.
“അച്‌ഛന്‍റെ കുറവ് അറിയിക്കാതെയാ അവൻ കുഞ്ഞുങ്ങളെ നോക്കുന്നത്,” രാഹുലിന്‍റെ അച്‌ഛൻ സ്വപ്നയുടെ ഇളയമ്മയോടായി പറഞ്ഞു.
“നമുക്ക് അടുത്ത ബന്ധത്തിൽപെട്ട ഏതെങ്കിലും പെണ്ണിനെ ഹരിക്കുട്ടനു വേണ്ടി ആലോചിച്ചാലോ, അങ്ങനെയാവുമ്പോൾ വരുന്ന പെണ്ണിനും കുട്ടികളെ ഇഷ്‌ടമാവുകയും ചെയ്യും.” ഇളയമ്മ ഒരു നിർദ്ദേശം മുന്നോട്ടു വെച്ചു.
“പക്ഷേ അങ്ങനെയൊരു പെണ്ണിനെ…”
“അതൊക്കെ നമുക്ക് കണ്ടുപിടിക്കാം.” ഇളയമ്മ ഉത്സാഹത്തോടെ പറഞ്ഞു.
“ഈ വീട്ടിൽ സന്തോഷത്തിന്‍റെ നാളുകളുണ്ടാവണം.”
“തീർച്ചയായും വേണം, പക്ഷേ അതാദ്യം സ്വപ്നയുടെ ജീവിതത്തിലാ വേണ്ടത്.” രാഹുലിന്‍റെ അമ്മ പറഞ്ഞു.
“അവളെ ഒന്ന് സെറ്റിലാക്കിയ ശേഷം മതി ഹരിക്കൂട്ടാ കല്യാണം.” അമ്മ തറപ്പിച്ചു പറഞ്ഞു
“ങ്ഹാ, നിങ്ങൾ പറഞ്ഞത് ശരിയാണ്. സ്വപ്നയ്ക്കു വേണ്ടി എന്തെങ്കിലും ബിസിനസ് തുടങ്ങിക്കൊടുത്താലോ.” ഇളയമ്മ ഉത്സാഹം കൊണ്ടു.
“പക്ഷേ ജീവിക്കാൻ അതുമാത്രം പോരല്ലോ. അവൾക്ക് നല്ലൊരു ഭർത്താവിനെ കണ്ടുപിടിക്കണം.” രാഹുലിന്‍റെ അമ്മയുടെ കണ്ഠമിടറി.
“പക്ഷേ കുട്ടികൾ.. അവൾക്ക് അവരെ ഒരിക്കലും വിട്ടു പിരിയാനാവില്ലല്ലോ… അവരുടെ സംരക്ഷണം” ഇളയമ്മ സംശയം പ്രകടിപ്പിച്ചു.
“നിങ്ങൾ പറഞ്ഞതിലും കാര്യമുണ്ട്, പക്ഷേ അവളുടെ വിഷമമൊക്കെ മാറണം. എന്തെങ്കിലും പരിഹാരം കണ്ടെത്തിയേ തീരൂ. അവൾ ചെറുപ്പമല്ലേ.” അവരുടെ വാക്കുകൾ ഉറച്ചതായിരുന്നു.
ഒരു ഞായറാഴ്‌ച ദിവസം രാഹുലിന്‍റെ അച്‌ഛൻ ചില കാര്യങ്ങൾ ചർച്ച ചെയ്യാനുണ്ടെന്നും ഉടനെ വീട്ടിലെത്തണമെന്നും പറഞ്ഞ് സ്വപ്നയുടെ അച്‌ഛന് ഫോൺ ചെയ്തു.
“അവർ എന്താ പറയാൻ പോകുന്നതെന്ന് എനിക്കറിയാം,” ഫോൺ വന്ന വിവരമറിഞ്ഞ് ഇളയമ്മ പറഞ്ഞു.
“സ്വപ്ന കല്യാണത്തിന് സമ്മതിക്കാത്തതു കൊണ്ട് നമ്മളെല്ലാവരും ചെന്ന് അവളെ കൂട്ടിക്കൊണ്ടു വന്ന് വീട്ടിൽ നിർത്തണമെന്നാവും അവർ പറയാൻ പോകുന്നത്.”
“അവർ അങ്ങനെയുള്ളവരല്ല, അവരെന്താണ് പറയാൻ പോകുന്നതെന്ന് കേട്ടിട്ടു പോരേ കാര്യങ്ങൾ തീരുമാനിക്കാൻ.” സ്വപ്നയുടെ അച്‌ഛൻ പറഞ്ഞു.
എല്ലാവരും കൂടി തിടുക്കപ്പെട്ട് രാഹുലിന്‍റെ വീട്ടിലെത്തി. അവിടെ സമാധാനപൂർണ്ണമായ അന്തരീക്ഷം. ഹരികൃഷ്‌ണനും അച്‌ഛനും അമ്മയുമൊക്കെ പതിവിലും കവിഞ്ഞ സന്തോഷത്തിലായിരുന്നു. എന്നാൽ സ്വപ്‌നയാകെ അസ്വസ്‌ഥയായിരുന്നു. അവളുടെ മുഖം അത് വിളിച്ചു പറയുന്നുമുണ്ടായിരുന്നു.
“ഞാൻ നേരത്തേ സൂചിപ്പിച്ചതു പോലെ സ്വപനയുടെ വിവാഹം ഉടൻ നടത്തണം.” രാഹുലിന്‍റെ അമ്മ സംസാരത്തിന് തുടക്കമിട്ടു.
“സ്വപ്ന കുട്ടികൾക്കു മാത്രമായാണ് ജീവിക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ട് ആ ഉത്തരവാദിത്തം അവൾ മറ്റാരുമായി പങ്കു വയ്ക്കാൻ തയ്യാറല്ല. സ്വപ്നയ്ക്ക് മാത്രമല്ല ഹരിക്കുട്ടനും ഇക്കാര്യത്തിൽ വാശിയുള്ള കൂട്ടത്തിലാ. അവൻ ആ കുഞ്ഞുങ്ങളെ ആർക്കും വിട്ടുകൊടുക്കുകയില്ല. അതുകൊണ്ട് അവരുടെ സംരക്ഷണം ഏറ്റെടുക്കാൻ അവൻ തയ്യാറാ, അതിനായി ജീവിതകാലം മുഴുവനും അവിവാഹിതനായി കഴിയാനും തയ്യാറാണ്.
രാഹുലിന്‍റെ അച്‌ഛൻ ഇടയ്ക്കു കയറി പറഞ്ഞു. “എനിക്കും അവന്‍റെ അഭിപ്രായത്തോട് യോജിപ്പേയുള്ളൂ. ഹരിക്കുട്ടന് പെണ്ണു കാണലിനോടോ, വിവാഹത്തോടോ താല്‌പര്യമേയില്ല.”
“എന്നാൽ സ്വപ്‌നയുമായിട്ടുള്ള വിവാഹത്തിന് അവനൊട്ട് എതിർപ്പുമില്ല.” രാഹുലിന്‍റെ അമ്മ പറഞ്ഞു.
“കുട്ടികളെ മറ്റൊരാളെ ഏല്‌പിക്കുന്നതിൽ രണ്ടുപേർക്കും താല്‌പര്യമില്ല. കുട്ടികൾക്ക് വേണ്ടിയാ രണ്ടുപേരും ജീവിക്കുന്നതും. കുട്ടികൾ ചെറുതാണല്ലോ, ആ സ്‌ഥിതിക്ക് അതിൽ യാതൊരു തെറ്റുമില്ല. പക്ഷേ അവർ മുതിർന്നു കഴിഞ്ഞാൽ ആളുകൾ അമ്മയേയും ഇളയച്‌ഛനേയും ചേർത്ത് ഓരോന്ന് പറഞ്ഞു നടക്കും. ആ അവസ്‌ഥയെ നേരിടാൻ അവർക്കാവുമോ? അങ്ങനെയൊരു സാഹചര്യമുണ്ടാകാതിരിക്കാൻ ഹരിക്കുട്ടനും സ്വപ്‌നയും തമ്മിൽ വിവാഹം ചെയ്യുകയാണ് വേണ്ടത്. പക്ഷേ സ്വപ്ന അതിന് സമ്മതിക്കുന്നില്ല.”
“മറ്റൊന്നുമല്ല അമ്മേ, എന്നേക്കാൾ നല്ലൊരു പെൺകുട്ടിയെ ഹരിക്ക് എന്തായാലും കിട്ടും. മാത്രമല്ല ഇനിയൊരു വിവാഹ ജീവിതത്തോട്…” സ്വപ്ന സങ്കടത്തോടെ പറഞ്ഞു.
“കുട്ടികൾ എന്‍റെയും കൂടി ജീവിതത്തിലെ ഭാഗമാണ്. അവരെ കൂടാതെ ചിന്തിക്കാൻ എനിക്കാവില്ല.” മറ്റാരെങ്കിലും എന്തെങ്കിലും പറയും മുമ്പേ ഹരികൃഷ്ണൻ പറഞ്ഞു.
*സ്വപ്ന, ഒരു കാര്യവും കൂടിയുണ്ട്. ഇക്കാര്യത്തിൽ ദയയോ മഹാമനസ്കതയോ വിചാരിച്ചിട്ടല്ല ഞാൻ വിവാഹത്തിന് മുതിരുന്നത്. അറിയാത്ത പെണ്ണിനെ കല്യാണം കഴിക്കുന്നതിനേക്കാൾ നല്ലതല്ലേ പരിചയമുള്ള പെൺകുട്ടിയെ വിവാഹം ചെയ്യുന്നത്. സ്വപ്നയെ കുറിച്ച് ഞാനങ്ങനെ സ്വപ്‌നം കണ്ട് നടന്നിട്ടൊന്നുമില്ല. ചേട്ടത്തിയുടെ സ്ഥാനത്തായിരുന്നുവെങ്കിലും ഞാനെപ്പോഴും ഒരു സുഹൃത്തിന്‍റെ സ്ഥാനത്താണ് സ്വപ്നയെ കണ്ടിരുന്നത്. ഈ തീരുമാനം എന്തുകൊണ്ടും ഉചിതമാണെന്നാണ് എന്‍റെ മനസ്സ് പറയുന്നത്.”
“വിവാഹം ചെയ്യുന്നത് രാഹുലിന്‍റെ ഓർമ്മകളോട് ചെയ്യുന്ന നീതികേടാണെന്നാ അവൾ കരുതുന്നത്. ഭാര്യയും കുഞ്ഞുങ്ങളും എന്നും സന്തോഷത്തോടെ കഴിയുന്നത് കാണാനാവും രാഹുൽ ആഗ്രഹിക്കുക. മരണം എല്ലാ സന്തോഷത്തിന്‍റെയും അവസാനമല്ലല്ലോ… കുട്ടികൾക്കും അത് വിഷമമാകില്ലേ… അച്‌ഛനെപ്പോലെ സ്നേഹിക്കുന്ന ഒരാൾ… ഹരിക്കുട്ടൻ അതിന് തയ്യാറായ സ്‌ഥിതിക്ക്… കുട്ടികൾക്ക് നീ കൊടുക്കുന്ന ഏറ്റവും വലിയ സന്തോഷമാവുമത്. നീ ആ സന്തോഷത്തെ അവരുടെ ജീവിതത്തിൽ നിന്നും മനഃപൂർവ്വം അടർത്തി മാറ്റരുത്.”
തന്നെ ജീവനു തുല്യം സ്നേഹിക്കുന്നവരോട് എന്തെങ്കിലും എതിർപ്പ് പ്രകടിപ്പിക്കാനോ അവരെ ധിക്കരിക്കാനോ സ്വപ്നയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞില്ല.
സ്വപ്നയുടെ കണ്ണുകളിൽ ഈറൻ പടർന്നു. ചുവന്നു തുടുത്ത കവിളിണകളിലൂടെ കണ്ണീർ ഒഴുകിയിറങ്ങി. അവൾ കുട്ടികളെ ചേർത്തു പിടിച്ചുകൊണ്ട് എല്ലാവരോടും നോക്കി പുഞ്ചിരിക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. ഇടിവെട്ടി പെയ്‌ത മഴയ്ക്കു ശേഷം പരന്ന ഇളംവെയിലുപോലെ അവളുടെ പുഞ്ചിരി മുറിക്കുള്ളിൽ പ്രകാശം പരത്തി.
